Nega zasada voća nakon oštećenja od grada
Jedan od problema koji može da se javi u voćarskoj proizvodnji tokom perioda vegetacije jeste pojava grada. Grad može naneti velike štete zasadima voća. U zavisnosti od njegovog intenziteta štete mogu biti različite.
Slab grad praćen kišom i vetrom nanosi štete lišću i plodovima umanjujući rod, kao i diferenciranje cvetnih pupoljaka za narednu godinu.
Grad srednje jačine, pored uništavanja celokupnog roda u tekućoj godini i lisne mase, oštećuje grane i grančice, kod kojih se javlja smolotočina i sušenje.
Jak grad, koji može biti veličine lešnika ili čak oraha, može naneti katastrofalne štete.
Jake povrede grana i grančica izazivaju smolotočinu i nekrozu, a otvorene rane predstavljaju slobodan ulaz za brojne patogene. Tokom zime takva stabla su osetljiva na niske temperature, pa često izmrznu. Mlada stabla do tri godine starosti posle nepogode izazvane jakim gradom najčešće se nikad ne oporave. Njih treba orezati neposredno iznad mesta kalemljenja (ako ima neoštećenog dela) kako bi se razvila nova kruna ili ih treba izvaditi i zameniti novim. Zasade voća oštećene gradom treba pažljivo negovati. Polomljene grane, grančice i mladare treba odstraniti (orezati). Odmah posle grada treba obaviti zaštitno prskanje fungicidom i insekticidom radi sprečavanja prodora patogena. Ako je grad pao do početka juna korisno je obaviti i prihranjivanje azotnim đubrivom a preporučuje se i primena folijarnih đubriva i u daljem toku vegetacije. U slučaju suše korisno je redovno obavljati navodnjavanje oštećenih stabala.
Najbolja zaštita od grada je postavljanje protivgradnih zaštitnih mreža. One predstavljaju skupu ali isplativu investiciju. Eksploatacioni period mreže je od 10 do 12 godina, a nosećih konstrukcija i više od 20 godina, tako da je godišnja amortizacija podnošljiva i isplativa za proizvođača. Po završetku vegetacije odnosno u toku jeseni protivgradna mreža se skuplja u rolne na krajeve konstrukcije, zaštiti i ponovo širi naredne godine.
U cilju smanjenja ekonomske štete od grada može se obaviti i osiguranje zasada kod neke osiguravajuće kuće. Osiguranje se posebno preporučuje za savremene i intenzivne zasade sa većom gustinom sadnje, kao i u područjima odnosno lokalitetima u regionu gde je učestalost pojave grada veća.
Suzana Jerkić dipl.inž.
voćarstva i vinogradarstva
